نوشتن مقالات علمی پژوهشی / چگونه مقاله علمی پژوهشی بنویسیم
نوشتن مقالات علمی پژوهشی / چگونه مقاله علمی پژوهشی بنویسیم
مقالات علمی پژوهشی و انواع آن یکی از رایج‌ترین نوع مقالات هستند. این نوع مقالات اغلب در مجلات علمی پژوهشی به چاپ رسیده و برگرفته از پژوهشی هستند که مؤلف، خود انجام داده است و یافته‌های تجربی خود را در رابطه با موضوع خاص بیان می‌دارد. از ویژگی‌های بارز مقالات علمی مضمون تازه و جدید آنهاست.
یکی از مهمترین نکاتی که در نگارش مقالات علمی پژوهشی باید رعایت شود توجه به فرمت نوشتاری بسته به نوع مقاله است. به این ترتیب گذراندن مراحل پذیرش مقاله و چاپ آن در مجلات معتبر با سرعت بیشتری طی خواهد شد.
مقالات علمی پژوهشی انواع مختلفی را شامل می شوند:
استدلالی: این نوع مقاله شامل استناداتی به حاصل تحقیقات سایر محققین است و با توجه به نکات مثبت و منفی هرکدام از آنها را با توجه به اصل بی‌طرفی مورد بازبینی قرار دهد.
تحلیلی: توجه به دیدگاه‌های مختلف در رابطه با یک موضوع علمی و استفاده از نظرات آنان در مقاله موردنظر.
توصیفی: توصیف مقاله با توجه به دیدگاه‌های علمی بدون اعمال نظر و احساس شخصی مؤلف به صورتی که در این نوع مقاله صرفا به توصیف نتایج دیگر محققان بدون هیچگونه تفسیر و نتیجه‌گیری شخصی پرداخته می‌شود.
مقایسه‌ای: کاربرد این نوع مقالات اغلب در مباحث علوم اجتماعی دیده می شود. مؤلف پس از مقایسه دو دیدگاه و طرز فکر، نظرات خود را در رابطه با آنها بیان می‌کند.
علت و معلولی: در مقالات علمی علت و معلولی، پس از تعقیب دو جریان و بررسی میزان اثراتی که بر هم دارند در پی کشف یک توالی منطقی علاوه بر بیان نتایج احتمالی یک جریان خاص، درصد احتمال وقوع هرکدام از نتایج را نیز بررسی می‌کنند.
گزارشی: مقالات گزارشی اغلب بصورت یادداشت و یا گزارش کار ارائه می‌شوند. این نوع مقالات به صورت مطالعه موردی به بررسی نمونه خاص و شرح وضعیت آن می‌پردازند.
تفسیری: در این نوع مقالات با استفاده از دانش تئوری به بررسی مورد مطالعه خاص پرداخته و ضمن ارائه پیشنهادات و راه حل‌های مناسب، بهترین گزینه را مطرح کنند. این نوع از مقالات اغلب در فضای آکادمیک دانشگاهی دیده می‌شود.
تعداد کلمات مقالات مروری بسته به موضوع و مجله بین ۸۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ کلمه متفاوت است. بخش‌های اساسی یک مقاله علمی پژوهشی عبارت اند از:
۱. عنوان مقاله
ارائه خلاصه‌ای از موضوع مورد پردازش به مخاطب که اغلب از یک سطر تجاوز نمی‌کند. رعایت اصل ایجاز و اختصار در طرح عنوان موجب هدایت ذهن مخاطب در جریان مطالعه مقاله می‌شود.
۲. اسامی نویسندگان مقاله
اسامی نویسندگان، به ترتیب اولویت نویسنده مسئول و… به همراه آدرس پست الکترونیک و رتبه علمی ایشان بلافاصله پس از عنوان ذکر می‌گردد.
۳. چکیده مقاله
چکیده معمولاً شامل ۱۵۰ تا ۴۰۰ واژه می‌باشد. پژوهشگر هدف از پژوهش، روش پژوهش، جامعه نمونه و ابزار گردآوری داده‌ها را در ۳ الی ۴ سطر شرح داده و سپس به تحلیل و نتایج پژوهش می‌پردازد.
۴. کلمات کلیدی مقاله
واژگان کلیدی معمولاً شامل ۳ کلمه می‌باشد که به عنوان کلید‌های جستجو میان جستجوگر و مطلب ارتباط برقرار می‌کند.
۵. مقدمه مقاله
مقدمه به سه بخش تقسیم می‌شود: در ابتدا تعریفی کلی از موضوع ارائه شده پس از آن به اهداف مورد نظر در جریان تحقیق اشاره نموده و در آخر نیز به ساختارهای بعدی مقاله پرداخته خواهد شد.
۶. ادبیات و پیشینه پژوهش
مبانی نظری و تحقیقاتی که پیشتر توسط سایر محققین در زمینه‌های مرتبط با موضوع پژوهش پرداخته شده، بررسی نقاط قوت و ضعف کارهای قبلی و مقایسه آن با پژوهش پیش رو.
۷. روش تحقیق مقاله
نوع تحقیق و ابزار گردآوری اطلاعات، روش نمونه گیری، جامعه و نمونه مورد مطالعه، میزان پایایی و روایی تحقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
۸. نتایج و یافته‌های پژوهش:
بررسی نتایج به دست آمده از یافته‌های تحقیق و بررسی اینکه آیا نتایج با فرضیات اولیه تحقیق منطبق هستند یا خیر و در آخر ارائه پیشنهاد و راهکار در رابطه با موضوع در منطقه مورد مطالعه.
۹. سپاسگزاری
در این قسمت دو تا سه سطر جهت تقدیر و تشکر از کسانی که در طول انجام تحقیق به پژوهشگر یاری رسانده‌اند اختصاص می‌یابد.
۱۰. منابع
منابع به روز و جدید ازجمله ملاک‌های ارزشیابی مقالات علمی پژوهشی محسوب می‌شوند. در قسمت آخر به معرفی کامل منابع مذکور در متن به ترتیب حروف الفبا پرداخته به گونه‌ای که خواننده درصورت تمایل با استفاده از این مشخصات به اصل منبع استفاده شده دسترسی پیدا کند.
سرفصل دوره آموزش مقاله نویسی دکتر سعید جوی زاده
پیشگفتار : اصطلاحات رایج در مقاله نویسی
- پیشگفتار : اصطلاحات رایج در مقاله نویسی
فصل اول : اهمیت ارتباطات علمی و نگارش آکادمیک
- تاریخچه نگارشات علمی
- اهمیت نگارشات علمی
- روشهای علمی، مقاله‌های علمی و نگارش علمی غیر تخصصی
- مقاله‌های علمی
- مقاله‌ی تحقیقی(Research (Journal) Paper)
- مقاله‌ی انتقادی (Review Paper)
- فصل کتاب (Book Chapter)
- مقاله‌ی کنفرانس و چکیده‌ها (Conference Paper and Abstracts)
- پایان نامه‌ها و رساله‌ها (Theses and Dissertations)
- مکاتبه‌ی کوتاه / یادداشت تحقیقی
- تک نگاری (Monograph)
- مقاله‌های ژورنال و تحقیقات مخصوص به مکان
- تحقیقات اساسی و کاربردی
- چه نوع تحقیقی”، “چرا” و “چگونه”
- تحقیق مخصوص به مکان (وابسته به مکان)
- چند اشتباه بزرگ و متداول در مقاله نویسی
- مراحل نوشتن یک مقاله
- مدیریت زمان و برنامه ریزی در مقاله نویسی
- مديريت زمان براي افراد تازه کار
- ده فرمان نگارش مقاله
فصل دوم: مروری بر شاخص های علم سنجی، وب سنجی
- علم سنجی و تاریخچه آن
- مهمترین شاخص های علم سنجی
- تعداد مقالات، اختراعات:
- شاخص تاثيرگذاری يک مجله(Impact Factor)
- ضریب تأثیر پنج ساله:
- ضریب تأثیر جمعی (Aggregate Impact Factor):
- تعداد ارجاعات:
- کيفيت ارجاعات:
- شاخص H:
- شاخص G:
- شاخص H-B
- ارزش متیو(Mathew Value)
- شاخص Y (Y- index)
- شاخص آنی/ شاخص فوریت (Immediacy index):
- ضريب تأثير رشته(Discipline Impact Factor (DIF)):
- نيمه عمر ارجاعات به مجله يا نيمه عمر استناد(Cited half-life)
- وب سنجی و تاریخچه آن (Webometrics)
- کاربرد های وب سنجی
- شاخص های وب سنجی:
فصل سوم: انتخاب مجله
- گام اول: انتخاب مجله مورد نظر
- مجلات با دسترسی محدود (Non-Open Access)
- مجلات با دسترسی آزاد (Open Access)
- انواع مقالات ژورنال
- مقالات اصیل
- مقالات مروری
- مقالات گزارشی
- مقالات Short/Rapid/Brief Communication
- مجلات حرفه‌ای و پیشرو
- مجلات علمی
- جست و جوی مجلات علمی و پژوهشی و ISI
- سامانه ارزیابی نشریات علمی:
- پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی
- پایگاه استنادی علوم جهان اسلام http://www.isc.gov.ir
- رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی ایران در ISC
- نظام رتبه‌بندی QS
- نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های آسیایی QS
- 1 نظام رتبه‌بندی شانگهای(ARWU)
- نظام رتبه‌بندی تایمز
- نظام رتبه‌بندی Leiden
- نظام رتبه‌بندی Maclean: 73
- نشریات مصوب شورای راهبردی ISC
- نشریات معتبر کشور
- فهرست نشریات اصلی ISC
- پایگاه تامسون
- پایگاه رتبه بندی مجلات ISI
- آیا ژورنالی که برای مقالۀ علمی‌تان انتخاب کرده‌اید دارای درجه ISI است؟
- معیارهای انتخاب ژورنال مناسب ISI
فصل چهارم: انتخاب موضوع
- اشتباهات رایج در انتخاب موضوع مقاله و تحقیق
- عمده‌ترین منابع جهت انتخاب موضوع
- استفاده از تجارب شخصی
- ارتباط با دانشمندان و اساتید به نام در مجامع بین‌المللی
- استفاده از معروفترین کلید واژه‌های هر رشته
- استنتاج از نظریه‌ها و فرضیه‌ها
- استفاده از کتب تخصصی لاتین
- الف) سایت کتابخانه Library Genesis
- ب) سایت دانلود رایگان کتاب گوتنبرگ
- مقالات علمی پژوهشی و ISI
- الف) پایگاه اطلاع رسانی”مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی”
- ب) مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری
- ج) سایت http://sci-hub.bc
- د) پرتال جامع علوم انسانی
- ولویت‌های پژوهشی دولت‌ها، دانشگاه‌ها، شرکت‌ها و موسسات خصوصی
- شرکت در جلسه دفاعیه دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری
- ب) پایان نامه‌های سایت Google
- ب) پایگاه اطلاعاتی پایان نامه‌های اتحادیه اروپا
- ج) پایگاه دانلود پایان نامه پروکوئست (ProQuest)
- فیلم‌های مستند و شبکه‌های خبری
- انجمن‌های علمی
- کنفرانس‌ها، همایش‌ها، و سمینارها
- الف) پایگاه اطلاع رسانی سیویلیکا (مرجع دانش)
- ب) پایگاه اطلاع رسانی رویدادهای علمی کشور
- پ) پایگاه اطلاع رسانی با همایش
- ی) پایگاه کنفرانس‌های جهانی:
- و) پایگاه Conferencealerts.com
- ایده گرفتن، خودیادگیری و فرایند آموزش از طریق اینترنت
فصل پنجم: ارکان مختلف مقاله
- اصالت موضوع (Originality)
- عنوان (Title)
- نویسندگان (Authors)
- افزودن افیلیشن نویسندگان
- گام تکمیلی (ارائه دو مثال پیچیده‌تر)
- نکات مهم در انتخاب عناوین علمی برای نگارش افیلیشن
- ۵) افیلیشن‌های چند گانه
- نگارش مشخصات نویسنده رابط
- یک مقاله باید چند نویسنده داشته باشد؟
- چکیده (Abstract)
- انواع چکيده
- ويژگي‌هاي يک چکيده خوب
- ساختار يا محتواي يک چکيده
- فرايند تهيه يک چکيده
- مواردی که باعث رد چکیده از طرف داوران خواهند شد
- طول چکيده
- کلمات کلیدی (Key Words)
- مقدمه (Introduction)
- بخش اول: پیشینه تحقیقات(Litreture Review)
- بخش دوم: بیان مشکلات (Problem Statement)
- بخش سوم: اهداف پژوهش (Objectives)
- تناظر فرضیات، سوالات پژوهش، و ا هداف اختصاصی پژوهش
- اشکالات متداول در نوشتن مقدمه:
- مواد و روشها (Materials and Methods)
- معرفی پروژه
- روش شناسی
- تفاوت طرح تحقیق (Research Design) و روش تحقیق (Research Method) در مقاله نویسی:
- ابزار پژوهش
- جامعه پژوهش
- محدوده و محدودیت ها
- شکل ارائه اطلاعات روش شناختی
- سازماندهی مواد و روشها:
- نتایج یا یافته ها (Results/ Findings)
- ساختار نتایج یا یافته ها:
- یافته ها و نتایج توصیفی
- یافته ها و نتایج استنباطی و تحلیلی
- ارائه نتایج یا یافته ها:
- ارائه نتایج به صورت جدا
- ارائه نتایج به صورت مجتمع
- چگونگی ارائه نتایج یا یافته ها:
- بحث (Discission)
- ساختار بحث و نتیجه گیری
- نتیجه گیری (Conclusions)
- پیشنهادات (Further Research)
- تقدیر و تشکر (Acknowledgement)
- منابع (References)
- پیوست (Appendix):
فصل ششم: شیوه‌های استناد به سبک APA
- تعاریف استناد واستناد کردن
- دلایل استناد
- شیوه‌های استناد
- شیوه‌های استناد برون متنی
- شیوه نامه ونکوور (Vancouver system)
- شیوه نامه شیکاگو (Documentary- Note or Humanities Style)
- شیوه‌های استناد درون متنی
- شیوه انجمن روانشناسی آمریکا (American Psychology Association =APA)
- شیوه نامه انجمن زبان مدرن آمریکا (Modern Language Association =MLA)
- استناد به منابع چاپی در شیوه APA
- اثر دارای یک پدید آورنده
- اثر دارای دو پدید آورنده
- اثر دارای سه تا پنج نویسنده
- اثر دارای شش یا بیشتر پدید آورنده
- گروه به عنوان نویسنده
- اثر دارای نویسنده مجهول
- اثر با تاریخ نشر نا معلوم
- دو یا چند اثر از پدید آورندگان مختلف
- چند اثر از یک نویسنده در سال‌های مشابه
- استناد به بخش خاصی از یک منبع یا نقل قول
- درج منابع در فهرست مأخذ
- استناد به کتاب در فهرست مأخذ
- استناد به کتاب دارای مؤلف و مترجم
- استناد به فصلی از کتاب در فهرست مأخذ
- استناد به فصل ترجمه شده از کتاب در فهرست مأخذ
- استناد به مدخل واژه نامه، دائره المعارف، و کتب مرجع در فهرست مأخذ
- استناد به مقاله نشریه یا مجله در فهرست مأخذ
- استناد به مقاله مجله، با عنوان ترجمه شده به زبان دیگر در فهرست مأخذ
- استناد به مقاله ترجمه شده مجله در فهرست مأخذ
- استناد به مقاله‌ای از مجموعه منتشر شده یک کنفرانس در فهرست مأخذ
- استناد به مقاله منتشر نشده یک کنفرانس در فهرست مأخذ
- استناد به پایان نامه در فهرست مأخذ
- استناد به منابع دیداری و شنیداری (لوح فشرده، نوار کاست، نوار ریل، نوار ویدئو) در فهرست مأخذ
- استناد به نرم‌افزار رایانه‌ای در فهرست مأخذ
- قواعد استناد به منابع الکترونیکی
- ستناد به نسخه الکترونیکی مقاله‌یک نشریه چاپی
- استناد به نسخه الکترونیکی کتاب چاپی
- استناد به یک مدرک موجود در وب گاه
- استناد به یک مدرک دریافت شده از وب گاه یک دانشگاه یا سازمان:
- قواعد نظم منابع در فهرست مأخذ
فصل هفتم: آشنایی با تکنیک‌های آماری مهم در مقالات علمی
- مقدمه
- اهداف علم آمار چیست؟
- روش انجام یک پژوهش آماری
- جمع آوری داده ها:
- آمار توصیفی
- آمار استنباطی
- جمعیت (جامعه) آماری:
- نمونه آماری:
- نحوه محاسبه حجم نمونه آماری:
- نحوه محاسبه حجم نمونه با جدول مورگان:
- نحوه محاسبه حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری:
- آشنایی با انواع مختلف نمونه گیری
- نمونه گیری تصادفی با طبقه بندی:
- نمونه گیری خوشهای:
- نمونه گیری قضاوتی یا تعمدی
- نمونه گیری در دسترس یا داوطلبانه:
- روایی پرسش نامه:
- پایایی پرسش نامه:
- همبستگی
- جهت همبستگی
- مقدار همبستگی
- همبستگی گشتاوری پیرسون
- همبستگی اسپیرمن
- رگرسیون
- متغیر وابسته و متغیر مستقل
- رگرسیون خطی ساده
- رگرسیون خطی ساده و یک متغیره
- رگرسیون خطی چندگانه
- انواع روشهای به کار برده شده در تحلیل رگرسیون
- آزمون فرض پارامتریک و ناپارامتریک برای مقایسه دو گروه یا بیش تر از دو گروه
- تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA)
- تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر (ANOVA with repeated measure)
- تحلیل تعقیبی:
- سطح معنی داری آزمون
- تحلیل عاملی
- نمودارها
فصل هشتم: جداول و شکل‌ها در مقالات علمی
- سرآغاز
- اهمیت جداول و شکل‌ها
- جدول در برابر شکل
- عنوان جدول‌ها و زیرنویس شکل‌ها
- چگونه جداول و اشکال را ترسیم کنیم
- نشان دادن داده‌ها در جدول‌ها و شکل‌ها
فصل نهم: آشنایی با نرم‌افزارهای مدیریت ارجاعات
- نرم‌افزارهای مدیریت ارجاعات
- نرم‌افزار Mendeley
- نرم‌افزارEndNote
- نرم‌افزار Reference Manager
- نرم‌افزار Citavi
- نرم‌افزار Zotero
- نرم‌افزار ReadCube
- نرم‌افزار پژوهیار
فصل دهم: کنفرانس و نحوه شرکت در آن
- سرآغاز
- معیارهای اصلی برای ارسال مقاله به کنفرانس
- هزینه ثبت نام در کنفرانس
- تعداد صفحات مجاز در مقاله‌های کنفرانس
- تاریخ‌های مهم کنفرانس
- الگوی نگارش مقالات در کنفرانس
- چاپ مقالات برتر کنفرانس در مجلات با نمایه ISI
- نحوه ارائه مقالات پذیرفته شده در کنفرانس
- الف) ارایه شفاهی (Oral)
- ب) پوستر (Poster)
- کارگاه های آموزشی کنفرانس
- نحوه برگزاری همایش
- گرفتن مجوز برگزاری همایش در ایران
- انواع کنفرانس
فصل یازدهم: آشنایی با سرقت علمی – ادبی
- سرآغاز
- آشنايي با مفهوم سرقت علمی- ادبی (Plagiarism) و اهميت آن
- نمونه‌هاي سرقت علمي – ادبي
- آشنايي با شیوه‌های متداول سرقت علمی- ادبی (Plagiarism)
- چگونگي رخ دادن سرقت علمی- ادبی (Plagiarism) و راه‌هاي اجتناب از آن
- عدم بکارگیری تفکرات خود
- مديريت ضعيف زمان
- عدم ارائه بحث روشن یا عدم توانایی پاسخ گويي به سوال مطرح شده
- فقدان مهارت‌هاي تحليلي و انتقادي
- تحقيقات ناکافي
- يادداشت برداري ضعيف
- ضعف مهارت استناد به منابع
- عدم پرورش مهارت‌هاي نوشتن
- برخی از کاربردی‌ترین نرم‌افزارها و سایت‌های اینترنتی در زمینه سرقت علمی- ادبی
فصل دوازدهم: آشنایی با موتورهای جستجو و پایگاه‌های اطلاعاتی مهم
- موتور جستجوی crossref metadata search
- پایگاه منابع علمی مگاپیپر
- پایگاه Springer Link
- جستجو در Springer
- مرور منابع (Browse) در Springer
- صفحه نتایج در Springer
- فن آوری ارسال تازه‌ها (Alerts) در Springer
- پايگاه اطلاع رساني نشريات آکسفورد
- پايگاه اطلاعاتي گوگل اسكالر
- پایگاه IEEE (Institute of Electrical & Electronics Engineers)
- پایگاه اطلاعاتی Science Direct
- ثبت نام در Science Direct
- هشدار دهنده (Alerts) در Science Direct
- مرور در ليست مجلات و کتاب‌ها (Browse)
- بازیابی Impact Factor یا ضریب تاثير یک مجله
- Favorties كردن كتابها و مجلات
- مرور فهرست مندرجات كتابها
- پايگاه اطلاعاتی Taylor& Francis Online 456
- پایگاه اطلاعاتی Wiley Online Library
- سیستم هشدار(Alerts)
- مرور در لیست مجلات (Browse)
- پایگاه اطلاعاتی گزارش استنادی مجلات (JCR)
- موتور جستجوی Semantic Scholar
فصل سیزدهم: آشنایی با مکاتبات بین‌الملل
- سرآغاز
- درخواست فرصت مطالعاتی
- نامه به یک انتشاراتی برای چاپ کتاب
- درخواست منبع بیشتر
- همکاری در نوشتن کتاب
- همکاری با پژوهشگر خارجی
- دوست شدن برای همکاری علمی
- نامه به سردبیر
- درخواست کمک و راهنمائی از استاد
- کامل کردن پایان نامه
- اجازه استفاده از منبع اصلی
- ترجمه کتاب اصلی
- دعوت به سخنرانی
- درخواست مربی شدن
- ملحق شدن به تیم تحقیقاتی
- نامه برای درخواست داور شدن ژورنال
- درخواست از استاد برای استاد راهنما شدن
- Apply
فصل چهاردهم: ارسال مقالات
- سرآغاز
- مقایسه روند پذیرش مقالات در ژورنال‌های کم اعتبار پولی و ژورنال‌های معتبر رایگان
- ژورنال‌های پولی و کم اعتبار
- ژورنال‌های معتبر و رایگان
- ارسال مقاله برای مجلات خارجی
- ارسال مقاله ازطريق سيستم آنلاين
- ارسال مقاله ازطريق سيستم آنلاين (تحت برند Scholar One )
- از طريق سيستم آنلاين (ارسال مستقیم در سایت ژورنال)
- از طريق ايميل به سردبير
- ارسال مقاله به مجلات Open Acess
- نحوه پاسخ دهی به نظرات داور
