مبنای قطع استاندارد کتاب و نشریات

مبنای قطع استاندارد کتاب و نشریات

منبع : نشر آنلاین

بد نیست قبل از آشنایی با همه قطع های کتاب و نشریات با مبنای انتخاب این قطع ها آشنا شوید. یکی از مهمترین عواملی که در تفاوت قطع کتاب ‌ها و نشریات اثرگذار هست میزان هدر رفت کاغذ است، لذا برای این منظور سایز کتاب و نشریات به نحوی تعیین شده‌اند که بیشترین بازده و کمترین هدر رفت کاغذ را داشته باشند. انواع قطع استاندارد کتاب و مجله با توجه به پرمصرف بودن ۳ نوع کاغذ ورقی یعنی ۷۰×۱۰۰، ۹۰×۶۰ و ۴۵×۶۰  تعیین می‌شوند. به این ترتیب انتخاب بهترین قطع کار با توجه میزان دورریز کاغذ می‌تواند در تصمیم‌گیری شما اثرگذار باشد و شما می‌توانید بر این مبنا قطع کار خود را انتخاب کنید. در چاپ کتاب و نشریات چند صفحه از کار در یک ابعاد کاغذ مورد نظر چیدمان یا در اصطلاح فرم‌بندی می‌شوند. در تصویر زیر نمونه‌هایی از فرم‌بندی قطع‌های مختلف کتاب و مجله را مشاهده می‌کنید.

قطع کتاب

قطع و ابعاد کتاب‌ها (Book Size) معمولا بصورت عمودی در نظر گرفته می‌شود، به این صورت که عطف کتاب در ضلع بزرگتر کتاب قرار می‌گیرد. دلیل نامگذاری قطع‌های مختلف کتاب بستگی به طول و عرض هر ضلع از کتاب‌ها دارد. چاپ کتاب در ابعاد متفاوت باعث استفاده آسان‌تر و همچنین امکان نگهداری بهتر می‌شود.

قطع‌های مختلف کتاب و نشریات عبارتند از قطع رقعی، قطع وزیری، قطع بازوبندی، قطع بغدادی، قطع بغلی، قطع بیاضی، قطع جانمازی، قطع حمایلی، قطع خشتی، قطع رحلی، قطع سلطانی، قطع نیم ربعی، قطع نیم ورقی، قطع جیبی و …

قطع مجله

قطع رحلی به دلیل ابعاد بزرگی که دارد فضای خوبی را برای قراردادن انواع محتوا در اختیار پدیدآورندگان مجله قرار می دهد. متداول‌ترین قطع مجله (Magazine Size)، قطع رحلی کوچک است که معمولا از این قطع برای طراحی و چاپ مجله ها با موضوعات مختلف استفاده می‌شود. همچنین قطع رحلی کوچک به نسبت قطع‌های بزرگتر، قطع مناسب تری برای جابجایی و استفاده مخاطب از مجله است.
از قطع رحلی بزرگ هم برای برخی مجله ها و نشریه‌ها استفاده می‌شود که معمولا موضوعات خاصی مانند مد و صنایع لوکس دارند و با اهداف خاصی مانند نمایش تصاویر بزرگ و جواب از موضوع یا مقاله مورد نشر را دارند(برای مشاهده ابعاد دقیق قطع رحلی کوچک و بزرگ به جدول زیر مراجعه کنید).

قطع (ابعاد) بروشور و کاتالوگ

از نظر ظاهری بروشورها و کاتالوگ‌ها را می‌توان به ۲ دسته‌ی مجلد (مشابه کتاب و مجله) و تک‌برگی تقسیم کرد. در مورد دسته‌ی اول که می‌توان از ابعاد مشابه کتاب و مجله استفاده کرد؛ در مورد ابعاد بروشور و کاتالوگ تک‌برگی معمولا از قطع A4 با 1،2 یا 3 خط تا برای تقسیم‌بندی و ایجاد حالت‌های مختلف تاخوردن کاغذ استفاده می‌شود، البته از سایز A3 و گاهی سایز کوچکتر A5 نیز استفاده می‌شود که این انتخاب با توجه به حجم محتوا و رویکرد طراح دارد.
گاهی برای ایجاد تمایز در بروشورها و کاتالوگ‌های تک برگی، برای کارهای خاص می توان از سایزهای بزرگ مثل ۵۰×۷۰ با چند خط تا استفاده کرد که در پایان بعد از تاخوردن کاغذ بروشور قابل حمل و کوچکی را ایجاد کرد. اگر با تفاوت‌های بروشور و کاتالوگ آشنایی ندارید مقالهتفاوت بروشور با کاتالوگ را مطالعه کنید.

انواع قطع کتاب و مجله

در جدول زیر رایج‌ترین و پرکاربردترین ابعاد و قطع کتاب و مجله را مشاهده کنید. (ابعاد ارائه شده در این جدول ابعادی هستند که بطور معمول در کشور برای چاپ کتاب و نشریات از آنها استفاده می شود، البته هستند ناشرانی که از ابعادی با ۲ یا ۳ میلیمتر بیشتر استفاده می کنند، ولی در مجموع ابعاد قطع های موجود در جدول زیر پر استفاده تر و کم ریسک تر هستند.)

قطع های استاندارد و رایج در ایران

قطع وزیری

قطع وزیری، یکی از قطع های رایج است که به دلیل استفاده بیشتر این قطع در کتاب های مرتبط با آموزش و کتاب های عمومی، بیشتر با آن برخورد داشته ایم. این قطع به دلیل کوچک تر بودن از قطع رحلی و بزرگ تر بودن از قطع رقعی، ویژگی‌های ساختاری مناسبی را برای کتاب‌های آموزشی و عمومی ایجاد می‌کند،البته این موضوع همیشگی نیست و نسبت به محتوا قطع تعیین می‌شود. کاغذ مناسب برای قطع رقعی، کاغذ ۷۰×۵۰ است که با ۳ بار تا خوردن می‌توان به قطع وزیری رسید.

• موارد مناسب برای قطع وزیری: کتاب های درسی، عمومی، آموزشی، دانشگاهی، کتاب‌های مصور

قطع رقعی

یکی دیگر از رایج ترین قطع‌ها درمیان کتاب‌ها قطع رقعی است. این قطع به دلیل ابعاد کوچک برای کتاب های با حجم محتوای کم مناسب تر است. معمولا از این قطع برای مواردی مناسب است که معمولا مدت طولانی همراه مخاطب است و جابجایی زیادی دارد. ابعاد کاغذهای اولیه در سه سایز مختلف در اختیار چاپخانه‌ها قرا رمی‌گیرد. یکی از این ابعاد ۴۵×۶۰ است. با سه بار تا کردن این کاغذ قطع رقعی بدست می‌آید.

• موارد مناسب برای سایز رقعی: کتاب های رمان، شعر و مذهبی

قطع خشتی

قطع خشتی به کتاب ها و نشریاتی که به شکل مربع هستند گفته می شود که معمولا از کاغذ در ابعاد ۴۵×۶۰ برای قطع خشتی استفاده می‌شود. با تا کردن کاغذ بصورتی که به ۶ قسمت ۲۰×۲۰ تقسیم شود یکی از ابعادی است که می‌توانید با کمترین هدر رفت کاغذ بدست آورید. اگر از کاغذ با ابعاد ۷۰×۵۰ استفاده کنید کتاب در قطع خشتی با ابعاد ۲۳×۲۳ بدست می‌آید که سایز استاندارد کتابهای خشتی بزرگ است.

• موارد مناسب برای قطع خشتی: کتاب های کودکان و داستان‌های مصور، کاتالوگ و بروشورهای تبلیغاتی

قطع رحلی

قطع رحلی یا A4 یکی از رایج ترین قطع های مورد استفاده برای کتاب و مجله ها می باشد.به سه دسته رحلی کوچک ، رحلی متوسط ، رحلی بزرگ تقسیم می شود که ابعاد رحلی 21×28/5 و ابعاد رحلی بزرگ 24×33 می‌باشد. کاغذ مناسب قطع رحلی 45×60 و رحلی بزرگ 50×70 است. قطع رحلی از پرکاربردترین قطع های استاندارد می باشد که در شاخه های مختلف چاپ و تبلیغات و مشاغل مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

• موارد مناسب برای قطع رحلی: کتاب های عمومی، آموزشی، کتاب های مرجع، داشنامه‌ها و دایرةالمعارف ها، کتاب های مصور، برخی از کتاب های مذهبی مانند قرآن، مجله ها و نشریه ها، کاتالوگ و بروشور

قطع سلطانی

به دلیل ویژگی قطع سلطانی، می توان از این قطع برای نمایش جزییات تصاویر و ایجاد حس شکوه و اهمیت کار بهره گرفت. قطع سلطانی معمولا به دلیل بزرگی و فضای زیاد آن برای کتاب هایی خطی نفیس و مصور مانند قرآن‌ و کتاب‌های تاریخی و مصور و همچنین مجله های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاغذ مورد استفاده برای این قطع ابعاد ۷۰×۱۰۰ می باشد.

• موارد مناسب برای قطع سلطانی: کتاب های مرجع، قرآن و کتاب های خطی نفیس، شاهنامه و کتاب های تاریخی و کتاب های مصور، مجله های خاص (مانند مجله های مد، ساختمان، لوکساری و…)

قطع جیبی

قطع جیبی به دلیل ابعادی کوچکی که دارد امکان استفاده و حمل آسان را فراهم می کند و می تواند برای تولیدات کم حجم و کوتاه مورد استفاده قرار گیرد. قطع جیبی خود به دو دسته جیبی بزرگ و جیبی کوچک تقسیم می‌شوند. اگر کاغذی در ابعاد ۷۰×۵۰ را چهاربار را تا کنید می‌توانید کتابی در ابعاد جیبی داشته باشید.

• موارد مناسب برای سایز جیبی: کتاب های مذهبی (ادعیه و زیارت نامه)، شعر و کتاب‌های کم حجم، پمفلت و اقلام تبلغاتی با محتوای کم

قطع پالتویی

همانطور که از نام این قطع مشخص است دلیل نامگذاری قطع پالتویی عرض کم و ارتفاع زیاد است که به راحتی داخل جیب قرار می‌گیرد. از قطع پالتویی برای کتاب دارای محتوای، برخی اقلام تبلیغاتی و مواردی که نیاز است فرد براحتی بتواند آن را با خود حمل و جابجا کند مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاغذ مورد استفاده در این قطع ۴۵×۶۰ و ۷۰×۵۰ است.

• موارد مناسب برای قطع پالتویی: کتاب های مذهبی (ادعیه و زیارت نامه)، شعر و کتاب‌های کم حجم، کاتالوگ و بروشورهای تبلیغاتی، پمفلت

قطع بیاضی چیست؟

ابعاد قطع بیاضی بزرگ ۲۴×۳۴ و ابعاد قطع بیاضی کوچک ۲۹×۲۲ سانتیمتر است که در قطع بیاضی بر خلاف حالت معمول عطف کتاب در ضلع کوچکتر کتاب قرار می‌گیرد و ظاهر کتاب یا نشریه بصورت افقی می‌باشد.
البته معمولا به قطع‌های دیگری که از ضلع کوچک صحافی می‌شوند و بصورت افقی هستند، در اصطلاح قطع بیاضی گفته می‌شود.

توجه داشته باشید قطع‌های ارائه شده بعنوان قطع های استاندارد و معمول شناخته می شوند؛ لذا اگر بخواهید کار متمایز و خاصی داشته باشید می‌توانید با توجه به پروژه و نظر طراح یا سفارش دهنده، از قطع هایی خارج از موارد ذکر شده استفاده کنید.
این موضوع یکی از راهکارهای ایجاد وجه تمایز محصول شما خواهد بود، البته اگر درست و به دقت انتخاب شود!

محاسبه عطف کتاب یا نشریه

روش‌ها و فرمول‌های مختلف برای محاسبه عطف کتاب مورد استفاده قرار می‌گیرد که به راحتی می‌توانید عطف کتاب یا نشریات خود را محاسبه کنید. با مراجعه به مقاله محاسبه دقیق عطف کتاب می توانید فرمول‌های محاسبه عطف را یاد بگیرید و یا از ابزار آنلاین و رایگان موجود در این صفحه برای محاسبه عطف استفاده کنید.

اندازه حاشیه استاندارد (مارژین)

اندازه حاشیه‌ها (Margin) معمولا به عهده طراح است كه معمولا بر مبنای موضوع و محتوای کتاب یا نشریه، همچنین سلیقه و ایده‌های بصری و گرافیکی طراح تعیین می‌شود. البته استانداردهایی برای حاشیه کتاب و نشریات وجود دارد که می توانید بر مبنای آن به حاشیه استاندارد برای کار خود دست یابید. برای آشنایی بیشتر با این موضوع به مقاله اندازه استاندارد حاشیه کتاب و نشریات مراجعه کنید.

توجه داشته باشید اگر صفحه آرایی را در نرم افزار ایندیزاین انجام می‌دهید، این اندازه‌ها را در حین ایجاد پرونده جدید باید در قسمت Margins وارد کنید.

نکته ۱: اندازه پیش از برش ۵ میلیمتر بیشتر از اندازه‌های جدول است.در نرم‌افزار ایندیزاین بایستی قطع Document را براساس اندازه‌های جدول تعیین کنید و برای ۵ میلیمتر محدوده برش، در قسمت bleed از بالا (Top) پایین (bottom) و بیرون (Outside) پنج میلیمتر و اندازه داخل (Inside) را صفر تعیین کنید.

نکته۲: ممکن است در منابع مختلف یا سفارش دهنده، ناشر و … سایز دقیق قطع‌ها تفاوت‌هایی (در حد چند میلیمتر) با جدول داشته باشد. این تفاوت‌ها بیشتر اوقات دلیل فنی مشخصی ندارد و بهترین کار این است که قطع مورد نظر را از ناشر یا چاپخانه سوال کنید. طبیعتاً اگر شما کارتان را با سایزی که در جدول بالا گفته شد انجام دهید، تغییر چند میلیمتری در حین خروجی، به سادگی و از Document setup ایندیزاین قابل انجام است.